ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ

Με την Καθαρά Δευτέρα ξεκινά η Σαρακοστή για την Ορθόδοξη εκκλησία, ενώ ταυτόχρονα σημάνει το τέλος των Απόκρεω. Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί "καθαρίζονταν" πνευματικά και σωματικά. Είναι μέρα νηστείας αλλά και μέρα αργίας για τους Χριστιανούς. Η νηστεία διαρκεί για 40 μέρες, όσες ήταν και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο.

Την Καθαρά Δευτέρα συνηθίζεται να τρώγεται λαγάνα (άζυμο ψωμί που παρασκευάζεται μόνο εκείνη τη μέρα),ταραμάς και άλλα νηστίσιμα φαγώσιμα, κυρίως λαχανικά, όπως και φασολάδα χωρίς λάδι. Επίσης συνηθίζεται το πέταγμα χαρταετού.

Η Καθαρά Δευτέρα εορτάζεται 48 ημέρες πριν την Κυριακή της Ανάστασης του Χριστού, το χριστιανικό Πάσχα.

Από παλιά η Καθαρή Δευτέρα, πέρασε στην συνείδηση του λαού, σαν μέρα καθαρμού. Οι βυζαντινοί, την Καθαρή Δευτέρα την ονόμαζαν Απόθεση -Απόδοση, και τελούσαν δρώμενα. Τραγουδούσαν σχετικά άσματα, από τα οποία έχουν σωθεί μικρά μέρη μέχρι στις μέρες μας. «Ίδε το έαρ το καλόν πάλιν επανατέλλει, φέρον υγείαν και χαρά και την ευημερίαν».
Το πέταγμα του χαρταετού, είναι ένα έθιμο μεταγενέστερο. Κούλουμα ονομάζεται η καθαροδευτεριάτικη έξοδος στην εξοχή και το πέταγμα του αετού. Οι χριστιανοί, παρέες παρέες βγαίνουν στην εξοχή, παίρνοντας μαζί τους νηστίσιμα φαγητά, και το ρίχνουν στην διασκέδαση και τον χορό. Τα κούλουμα από τόπο σε τόπο γιορτάζονται διαφορετικά, με διάφορες εκδηλώσεις. Παντού όμως επικρατεί κέφι, χορός και τραγούδι.

( πηγή ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ)

Πατρίδα του χαρταετού… η Αρχαία Κίνα!

Οι Κινέζοι ήταν οι πρώτοι που ανακάλυψαν τον χαρταετό! Πριν από 3.000 χρόνια, οι χαρταετοί αποτελούσαν ένα ιερό σύμβολο και κατασκευάζονταν με καλάμια μπαμπού, μετάξι για το πανί και την ουρά… και είχαν τη μορφή δράκου. Από εκεί, ο χαρταετός κατευθύνθηκε προς την Ασία, την Ευρώπη (από τον Μάρκο Πόλο), την Αμερική και την Αυστραλία. Σήμερα, στην Κίνα διοργανώνονται κάθε χρόνο διαγωνισμοί για τον ομορφότερο χαρταετό… σε σχήμα ψαριών, πουλιών, δράκων με πολλές σφυρίχτρες ή σωλήνες πάνω τους. Παράλληλα, στη Βόρεια Ινδία, οι πολίτες συμμετέχουν τη γιορτή "Basant", πετώντας χαρταετούς από τις ταράτσες των σπιτιών τους και προσπαθώντας να κατακτήσουν τον ουρανό μέσα από «μάχες».

Ο χαρταετός ως το πείραμα των μετεωρολόγων

Ο Benjamin Franklin το 1750 είχε την ιδέα να μελετήσει τον ηλεκτρισμό της ατμόσφαιρας, πετώντας χαρταετό εν ώρα καταιγίδας… και δημιουργώντας αστραπές! Παράλληλα,  Φυσικός Alexander Graham Bell το 1890, δημιούργησε τους χαρταετούς-κουτιά που οδηγούσαν προς τον ουρανό τα απαραίτητα μετεωρολογικά όργανα. Σκοπός του να μετρήσει την ταχύτητα του αέρα, τη θερμοκρασία, την πίεση και την υγρασία. Ωστόσο, υπάρχουν στοιχεία που ισχυρίζονται ότι τα πειράματα άρχισαν από την Αρχαία Ελλάδα τον 4ο αιώνα π.Χ από τον Αρχύτα του Τάραντος , ο οποίος μελετούσε την αεροδυναμική επιστήμη.

Το έθιμο του χαρταετού… στην Ελλάδα!

Η παλιότερη απόδειξη του χαρταετού… αποτελούσε ένα αγγείο της Αρχαίας Ελλάδας που αναπαριστά μια κόρη να κρατά μια λευκή σαΐτα δεμένη με νήμα. Σήμερα, μικροί και μεγάλοι πετούν το χαρταετό όσο πιο ψηλά μπορούν, γεμίζοντας με χρώματα τον ουρανό και χαρά τις οικογένειες. Όμως πέρα από τη διασκέδαση, ο χαρταετός αποτελεί το σύμβολο της ψυχικής ανάτασης, την οποία αισθανόμαστε, όταν καταφέρνουμε μετά από κόπο να σηκώσουμε ψηλά το χαρταετό!

(πηγή flow Magazine)

Το πέταγμα του χαρταετού  ωστόσο  κρύβει και κάποιους κινδύνους.

Ο μη κερδοσκοπικός Οργανισμός «Αντιμετώπιση Παιδικού Τραύματος» λοιπόν, δίνει κάποιες πολύ σημαντικές συμβουλές για την αποφυγή ακριβώς αυτών των κινδύνων – πιο συγκεκριμένα:

-Επιλέγουμε με προσοχή το χώρο που θα πετάξουμε το χαρταετό μας. Έτσι τον πετάμε σε χώρους ανοιχτούς, μακριά από γκρεμούς και φυσικά ποτέ από ταράτσες. Δυστυχώς, κάθε χρόνο τραυματίζονται σοβαρά και καμιά φορά θανατηφόρα, άτομα που πέφτουν από ύψος την ώρα που πετάνε το χαρταετό. 

-Δεν πετάμε το χαρταετό κοντά σε ηλεκτροφόρα σύρματα. Σε περίπτωση όμως που o χαρταετός μπλεχτεί σε αυτά, δεν προσπαθούμε να τον ξεμπλέξουμε καθώς υπάρχει σοβαρός κίνδυνος ηλεκτροπληξίας. Μάλιστα για το θέμα ακριβώς αυτό και η ΔΕΗ σε σχετικές οδηγίες που εξέδωσε, αναφέρει επίσης ότι δεν θα πρέπει σε καμμία περίπτωση να επιχειρήσουμε να τον απελευθερώσουμε τραβώντας τον σπάγκο είτε και χρησιμοποιώντας άλλα αντικείμενα, ακόμη και ξύλινα και βέβαια να μην προσπαθήσουμε ν' αναρριχηθούμε πάνω στους πύργους ή σε στύλους ηλεκτροφωτισμού καθώς και σε σημεία που βρίσκονται κοντά σε ηλεκτροφόρα σύρματα.

-Τέλος να έχουμε υπόψιν μας ότι το σκοινί του χαρταετού μπορεί να προκαλέσει κοψίματα και εγκαύματα από τριβή στα χέρια των παιδιών και για το λόγο αυτό πρέπει να τους δείξουμε πώς να το κρατάνε με προσοχή. Εξαιρετικά βοηθητικό μάλιστα, θεωρείται το να φοράνε γάντια.

(http://praktikesidees.gr/v2/praktika-tips/pws-na-petaxoume-to-xartaeto-me-asfaleia/)

Μερικά από τα πιο διαδεδομένα εδέσματα της Καθαρής Δευτέρας.
Θαλασσινά: γαρίδες, καραβίδες, αστακός, καβούρια, χταπόδια, καλαμάρια, σουπιές.
Οστρακοειδή: μύδια, στρείδια, κυδώνια, γυαλιστερές.
Όσπρια: φασολάδα, μαυρομάτικα σαλάτα.
Λαχανικά: κάθε λογής σαλάτες και τουρσί
Λαγάνα
Γλυκά: χαλβάς, γλυκά του κουταλιού και γλυκά του ταψιού

Έθιμα της Καθαρής Δευτέρας σε όλη την Ελλάδα

Βόνιτσα, το έθιμο του “Αχυρένιου Γληγοράκη”Ο Γληγοράκης λέγεται ότι ήταν ψαράς και απαρνήθηκε τη θάλασσα ψάχνοντας τη μοίρα του στη στεριά. Οι σημερινοί ψαράδες της Βόνιτσας καταδικάζουν αυτήν του την πράξη και κάθε τέτοια μέρα τον τιμωρούν. Φτιάχνοντας λοιπόν έναν αχυρένιο ψαρά, τον δένουν σ’ ένα γάιδαρο και τον γυρνούν σε όλο το χωριό. Όσο περνά η μέρα στήνουν μεγάλο γλέντι με τραγούδι και χορό και στη συνέχεια ρίχνουν τον καημένο τον Γληγοράκη σε μια βάρκα που φλέγεται στ’ ανοιχτά.

Ο “Βλάχικος Γάμος” της Θήβας
Το έθιμο αυτό χρονολογείται από το 1830 και έχει να κάνει με τα προξενιά που γίνονταν τότε. Σήμερα πραγματοποιείται παραδοσιακά με το ξύρισμα του γαμπρού και το στόλισμα της νύφης η οποία στην πραγματικότητα είναι άνδρας! Παράλληλα όλοι οι παρευρισκόμενοι γιορτάζουν τα Κούλουμα με σατιρικά τραγούδια και πολύ χορό.

Το έθιμο των Μουντζούρηδων στον Πολύσιτο της Βιστωνίδας.
Εδώ η προετοιμασία ξεκινά από την προηγούμενη μέρα με την παρασκευή της παραδοσιακής Λαγάνας και το βράσιμο της φασολάδας από τις γυναίκες του χωριού, για να προσφέρουν στους επισκέπτες τους την επόμενη μέρα. Τους επισκέπτες τους περιμένει μια έκπληξη, αφού τους υποδέχονται δύο μεταμφιεσμένοι οι οποίοι προσπαθούν να τους μουντζουρώσουν με την καπνιά από το καζάνι που έβραζε η φασολάδα έτσι ώστε όλοι να γιορτάσουν την Καθαρή Δευτέρα μασκαρεμένοι!

Το έθιμο του “Αγά” στα Μεστά της Χίου.
Το έθιμο του Αγά έχει ρίζες από την Τουρκοκρατία και μέχρι σήμερα είναι το ίδιο διασκεδαστικό την ημέρα της Καθαρής Δευτέρας. Ο Αγάς εισβάλει στο χωριό με τη συνοδεία του και παίρνει θέση στην κεντρική πλατεία. Εκεί μαζεύεται ο κόσμος όπου “δικάζεται” για διάφορα παραπτώματα που του καταλογίζονται και πληρώνει το ανάλογο πρόστιμο! Από αυτή τη διαδικασία δε γλιτώνει κανείς από τους παρευρισκόμενους. Τα χρήματα που μαζεύονται από τα υποτιθέμενα πρόστιμα καταλήγουν στο ταμείο του Πολιτιστικού Συλλόγου του χωριού. Ένα πρωτότυπο έθιμο με πολύ χιούμορ και κοινωφελές έργο παράλληλα.

( ΠΗΓΉ http://olympia.gr/2009/03/02/kite/)

Κι εμείς αποχαιρετήσαμε τις απόκριες 

φτιάξαμε τους χαρταετούς μας

και ταξιδέψαμε με το καταπληκτικό κομμάτι του Μίκη Θεοδωράκη 

ΧΑΡΤΑΕΤΟΙ

ΚΑΛΑ ΚΟΥΛΟΥΜΑ